Yeni Sınai Mülkiyet Kanunu ile Faydalı Model Terörüne Son Veriliyor

Mart 25, 2017

10.01.2017 tarihinde yayınlanan Sınai Mülkiyet Kanunu ile yürürlükten kaldırılan 551 sy Patent Haklarının Korunması Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname döneminde, bir kısım kötüniyetli kişilerin aslında herhangi bir yenilik içermeyen ve patent alması ya da korunması mümkün olmayan ürünlere Faydalı Model belgesi alabilmeleri söz konusu oluyordu. Aslında herhangi bir yenilik içermeyen bu belgelerin vermiş olduğu yetkiler ile rakiplerinin üzerine mahkeme ya da kolluk kuvveti aracılığı ile gidip ya rakipleri sindirmek ya da haksız kazanç elde ederek bir anlamda Faydalı Model Terörü olarak adlandırdığımız vakıalar meydana gelmekteydi. Bu uygulamalardan mağdur ancak biraz bilinçli kişilerin mahkemelerde açtığı hükümsüzlük davaları ise yargının malum halinden ötürü yıllarca sürmekte bu süreçte kişiler hiç de hak etmedikleri halde taklitçi, suçlu muamelesi görmekteydi.

Uygulamada, araba karbüratörü, market terazisi, motorlu kolye gibi uzun yıllardan beri sektörde kullanılan ürünlere tescil belgesi alındığı bu belge sahiplerinin kendilerini hak sahibi zannedip rakiplerinin üretimlerini ve satışlarını durdurmaya çalıştıklarını gördük.

Peki böylesine açık olaylarda bile o zamanki adı ile Türk Patent Enstitüsü neden Faydalı Model Belgesi veriyordu ve başvuru sahipleri neden bu yöntemi tercih ediyordu ?

Başvuru Sahiplerinin kimisi gayet bilinçli olarak bu yöntemi tercih edip haksız kazanç elde etmeye çalışırken kimisi de iş yapıp belge sağlayıp iyi görünmek isteyen kötüniyetli patent vekilliği şirketlerinin yanlış yönlendirmeleri sonucunda bir hak kazandıklarını zannediyordu.

Türk Patent Enstitüsü ise yasal mevzuatın elini kolunu bağlaması sonucunda, önüne gelen başvuruları sadece şekli yani evraklar üzerinden inceleyip eksik belge yok ise tescil kararı vermek zorunda kalıyordu. Çünkü;

551 sy KHK’nın 154.maddesine göre; ancak yeni ve sanayiye uygulanabilir buluşlar faydalı model olarak tescil edilebilir iken 160/son maddesi “Patentler için Enstitü tarafından düzenlenmesi öngörülen, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu faydalı model belgeleri için düzenlenmez” şeklinde bir düzenleme ile garabet yaratmakta ve TPE’nin yenilik incelemesi yapabilmesine mani olmaktaydı. Yine 161.maddede üçüncü kişilere itiraz hakkı verilmiş ise de, bu itiraz nedense başvurunun belgeye bağlanmasına engel olamıyordu.

Uygulamadaki bu tür kötüniyetli olayları dikkate eden kanun koyucular 6769 sy Sınai Mülkiyet Kanununda Faydalı Model başvuruları yeniden düzenlenmiştir. Bu yazının yazıldığı 25.03.2017 tarihinde henüz uygulama yönetmeliği yayınlanmamış olsa da, yasada genel olarak başvuru prosedürü düzenlenmektedir.

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 143/5.maddesindeki;

Başvuru sahibi başvuruyla birlikte veya herhangi bir bildirime gerek olmaksızın başvurunun şeklî şartlara uygunluk bakımından bir eksikliğinin olmadığının veya eksikliklerin süresi içinde giderildiğinin bildirildiği tarihten itibaren iki ay içinde ücretini ödeyerek ve yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak araştırma talebinde bulunur. Aksi takdirde başvuru geri çekilmiş sayılır.

düzenleme ile artık faydalı model belgesi verilmesi için tekniğin bilinen durumunun araştırılması yani başvurunun yeni olup olmadığına bakılacağı öngörülmüştür.

Aynı maddenin 8 ve 9. bentlerine göre;

Araştırma raporunun yayımlanmasından itibaren üç ay içinde ilgili belgeleri de eklemek suretiyle araştırma raporunun içeriğine başvuru sahibi itiraz edebilir, üçüncü kişiler görüş bildirebilir.Başvuru sahibi tarafından itiraz edilmemesi veya üçüncü kişiler tarafından görüş bildirilmemesi durumunda sadece araştırma raporu, itiraz edilmesi veya görüş bildirilmesi durumundaysa araştırma raporu ve itirazlar veya görüşler değerlendirilir.

şeklinde yapılan düzenlemeler ile TBD raporu olarak adlandırdığımız tekniğin bilinen durumu raporuna itirazların yapılabileceği ve bu itirazların artık bundan sonra değerlendirmeye alınacağı hükme bağlanmıştır.

Son olarak 10. Bentteki

Kurum yaptığı değerlendirme sonucunda faydalı model verilmesine karar verirse bu karar başvuru sahibine bildirilir, karar ve faydalı model Bültende yayımlanır

düzenleme ile Faydalı Model başvurusunun belgeye bağlanmasında yeni adı ile Türk Patent ve Marka Kurumu’na bir takdir yetkisi vererek önceki yasal mevzuatın aksine şekli koşulları taşıyan her türlü başvurunun bundan sonra Faydalı Model Belgesi alarak ödüllendirilmeyeceği açık bir şekilde düzenlenmiş ve Kurum faydalı model başvurularında artık karar verici bir organ haline gelmiştir.

Kanuna uygun olarak yayınlanacak yönetmelik ile başvuru aşaması umuyoruz ki daha detaylı olarak izah edilecektir.

551 sy Kanun Hükmündeki Kararnamenin getirdiği düzenlemeler evet yayınlandığı dönem itibari bir devrimdi. Ancak aradan geçen 20 yıl içinde için bu düzenlemedeki açıkları kollayan kötüniyetli kişiler bir takım haksız kazançlar elde etmişti.

Yapılan bu değişiklikler ile gerek İncelemesiz Patentin ortadan kaldırılmış olması gerekse de Faydalı Model için araştırma ve değerlendirme şartlarının getirilmiş olması hem kötüniyetli kişilerin yarattığı zararları ortadan kaldırarak bir anlamda Faydalı Model Terörüne son verilmesine hem de Sınai Mülkiyet belgelerinin güvenilirliğini tesis etmek adına çok doğru bir adım.

Av. Eren Evren

Patent & Marka Vekili