Aile İçi Psikolojik Şiddet ve Hukuki Boyutu

Şiddet türlerinden en zor tespit edilen,  erkek ya da kadın fark etmeden kişinin kendini sürekli suçlu, güvensiz, çaresiz ve güçsüz hissetmesine neden olan tür, aile içi psikolojik şiddettir.  Kime ait olduğunu hatırlayamadığım bir söz, psikolojik şiddeti “ bir kayaya damlayan su”  olarak tanımlıyordu…damla damla, yavaş yavaş ama uzun yıllar içinde eriten su damlaları…

Kişinin şiddete uğradığını farkedip, mücadeleye erken başlaması, aile içi psikolojik şiddet ile başa çıkmanın belki de en önemli yoludur.  Size şiddet uygulayan eşiniz ya da partneriniz belki kendisi bile şiddet uyguladığının farkında olmayabilir ve bazen sadece tarafların farkındalığı ile dahi bu aile içi şiddet önlenebilir.

Yoksa Ghandi’nin de dediği gibi “Söylediklerinize dikkat edin; düşüncelere dönüşür… Düşüncelerinize dikkat edin; duygularınıza dönüşür… Duygularınıza dikkat edin; davranışlarınıza dönüşür… Davranışlarınıza dikkat edin; alışkanlıklarınıza dönüşür… Alışkanlıklarınıza dikkat edin; değerlerinize dönüşür… Değerlerinize dikkat edin; karakterinize dönüşür… Karakterinize dikkat edin; kaderinize dönüşür.”  Eşinden ilk  kez hakaret ya da küçük düşürücü söz duyan, buna o an kulağını kaparsa, bu sözler bir süre sonra psikolojik şiddete dönüştüğünde önlenemez hale gelebilecektir.

Her iki taraf da şiddetin farkında ve şiddet önlenemiyorsa, şiddete uğrayan tarafın başvurabileceği yol, 6284 Sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Hakkında Kanun “ a göre bazı tedbirler istemek olabilir. Kanunun adında her ne kadar kadına karşı şiddetin önlenmesi varsa da bu kanun, aile içinde yalnızca kadını değil  tüm aile bireylerini korumaktadır. Kanunun ev içi şiddetten kastı  şiddet mağduru ve şiddet uygulayanla aynı haneyi paylaşmasa da aile veya hanede ya da aile mensubu sayılan diğer kişiler arasında meydana gelen her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik şiddettir. Yani size şiddet uygulayan sizinle yaşamayan kayınvalideniz dahi olabilir.

• Aile İçi Psikolojik Şiddet İle Karşılaşıldığında Başvurulabilecek Hukuki Yöntemler

Bu kanun kapsamında psikolojik şiddete uğrayan ve şiddeti önleyemeyen kişi tarafından, hakimden ya da ivedi durumlarda mülki amirden alınması istenebilecek önlemler şunlar olabilir;

Tedbir kararının süresi, ilk defasında en fazla 6 aylık olmak üzere hakim tarafından belirlenir.  Ancak şiddet veya şiddet tehlikesi devam ediyorsa, tedbirlerin süresi ya da şekli değiştirilebilir, bu tedbirlerin kaldırılmasına veya aynen devam etmesine karar verilebilir.

Koruyucu tedbir kararı verilebilmesi için, şiddetin uygulandığı hususunda delil veya belge aranmaz. Önleyici tedbir kararı, geciktirilmeksizin verilir.

Tedbir kararı, her ne kadar iki tarafa da tebliğ edilse de kanunda şiddet mağdurunu koruyan bir hüküm daha var ki o da şu; Tedbir talebinin reddine ilişkin karar ise sadece korunan kişiye tebliğ ediliyor; böylece diğer eş, tedbir talebi talebinde bulunduğunu öğrenmiyor.

Psikolojik şiddete maruz kalan kişi, tedbir kararı alacak boyutta rahatsızlık duymuyor ancak evliliğin devamı bu eş için çekilmez hale gelmişse, taraflar  boşanmanın ferileri (mal paylaşımı, nafaka vs ) konusunda bir arabulucu eşliğinde de iletişime geçebilirler. 6325 Sayılı Arabuluculuk Kanunu’na göre aile içi şiddet varsa, o uyuşmazlık arabuluculuğa uygun değilse de yasa koyucunun kastı ve bakanlığı görüşü aile içi şiddeti yalnızca fiziksel şiddet olarak kabul ettiği için aile içinde psikolojik şiddet varsa dahi eşler arasındaki uyuşmazlık arabuluculuğa uygundur.

Yargıtay kararlarını taradığımda psikolojik şiddetin hem kadın hem de erkek tarafından birçok olayda uygulandığı ancak kararlara çoğu zaman psikolojik şiddet örneklerinin geçmediğini gördüm. Hem kararlardan gördüğüm hem de uzmanların psikolojik şiddet saydığı bazı örnekleri vermek istiyorum.

• Aile İçi Psikolojik Şiddet için Emsal Kararlar ve Durumlar

Bunlardan bir ya da birkaçını yaşıyorsanız psikolojik şiddete uğruyorsunuz ve eğer eşinizden korkuyorsanız,  bu sevgi değildir. Psikolojik şiddet, kişide derin hasarlar bırakan bir şiddet türüdür ve şiddete uğrayan tarafça asla hafife alınmamalıdır. Farkında olmakla önlemeye başlayabilirsiniz.

Yüksel Okyay Evren

Avukat-Arabulucu