İstanbul Tahkim Merkezi Kurallarında Görev Belgesi

ICC Kuralları içerisinde tahkim hukukuna giren görev belgesi ile ilgili Türk Tahkim Mevzuatındaki tek düzenleme Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun 10.maddesinde bulunmaktadır. Yasanın 10/E maddesi ile hakem veya hakem kurulunun, dava ve cevap dilekçesi verildikten sonra bir görev belgesi hazırlayacağı düzenlenmiştir.

Yasaya göre görev belgesi içeriğinde; tarafların isimleri, tüzel kişilik ise şirket unvanları ve sıfatları, tahkim sırasında tebligat için geçerli adresleri, hakemlerin ad ve soyadları, sıfatları ve adresleri, iddia ve savunmalarının özeti, tarafların istemleri, uyuşmazlığın açıklanması, , tahkim yeri, tahkim süresi, sürenin başlangıcı, uyuşmazlığa uygulanacak usul hükümleriyle ilgili açıklamalar ile hakemlere dostane aracılık yapma yetkisinin verilmiş olup olmadığı gibi konular bulunacaktır. Bu şekilde hazırlanan görev belgesi taraflarca ve hakemlerce imzalanacaktır.

Tabii tahkim hukukunun irade serbestisine dayanması sebebi ile tarafların tahkim şartında aksini düzenlemeleri de mümkündür.

Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun aksine iç tahkimi düzenleyen Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda görev belgesi ile ilgili bir düzenleme yer almasa da görev belgesinin düzenlemeyeceği ile ilgili bir yasaklama da yapılmamıştır.  Bu sebeple tarafların istemi varsa veya tarafların atıf yaptığı kurumsal tahkim kurallarında görev belgesi tanımlanmış ise hakemler görev belgesi düzenleyebilecektir.

• Görev Belgesi ile ilgili Hukuki Tartışmalar

Görev belgesinin içeriği itibari ile bir bakıma hakemler ile taraflar arasında imzalanan bir hakem sözleşmesi olduğu ifade edilmiştir (Turgut Kalpsüz, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim) Doktrinde görev belgesinin tahkim anlaşması veya şartından daha fazla bir öneme sahip olduğu da kabul edilmektedir.

Ayrıca tahkim şartı ile ilgili herhangi bir itirazda bulunmayan bir tarafın görev belgesini imzaladıktan sonra tahkim yargılamasının aleyhine sonuçlanması halinde ileride açılacak bir davada tahkim şartı veya sözleşmesinin olmadığını da ileri sürmesinin dürüstlük kuralı ile bağdaşmayacağı da kabul edilmektedir. Buna karşılık tahkim şartının varlığına veua geçerliliğine itiraz eden bir tarafın cevap dilekçesinde bu itirazlara yer verip itirazlarının görev belgesinde yer almasını sağlaması halinde artık dürüstlük kuralına aykırılıktan söz edilemeyecektir. (Ziya Akıncı, Milletlerarası Tahkim Hukuku)

Yargıtay’ın Görev Belgesi ile ilgili vermiş olduğu kararlar incelendiğinde doktrinde en çok eleştirilen kararının 2007 tarihli bir Hukuk Genel Kurulu kararı olduğu görülecektir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 18.07.2007 tarih ve E. 2007/15-444 K. 2007/554 sy kararında;

“anılan görev belgesi, sözleşmeyle ortaya konulan kanun hükümleri ve bu kanunda belirlenen yöntem dışına çıkan yeni bir tahkim anlaşması anlamına gelmediği gibi sözleşmeyi değiştirme gücüne sahip bir belge de değildir. Taraflar arasındaki sözleşme asıl olup; görev belgesi bu sözleşmede değişiklik yapan yeni bir sözleşme veya yeni bir tahkim şartı olarak da kabul edilemez.”

Şeklinde bir gerekçe ile görev belgesinin tahkim anlaşmasından daha güçlü bir etkiye sahip olmadığı yönünde görüş oluşturulmuştur.

Yine Yargıtay 15.Hukuk Dairesi’nin 30.12.2005 T ve 2005/4926 ve 2005/7229 Sy kararında

Vekaletnamedeki tahkim ifadesinden yeniden tahkim anlaşması yapmak yetkisi olduğu sonucunun çıkartılamayacağının, Taraflarca sözleşme dışında yeniden tahkim anlaşması yapılabileceğinin ancak görev belgesinin sözleşmeyi değiştirici nitelikte olduğunun kabul edilemeyeceği

Gerekçeleri ileri tahkim anlaşması yapmaya yetkisi olmayan vekilin imzaladığı görev belgesinin tahkim şartını değiştiremeyeceği içtihat edilmiştir.

Bununla birlikte Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin 03.11.2016 tarih E. 2015/11441 K. 2016/8701 kararına konu olan uyuşmazlıkta ise; taraflar aralarındaki tahkim şartında uyuşmazlığın ICC Kurallarına göre tahkim yolu ile çözüleceğine karar vermişler ama hakem sayısını tespit etmemişlerdir. ICC tarafından yapılan tahkim yargılamasında tek hakem atanmış, taraflar görev belgesini imzalamış ve yargılama yapılmıştır. Temyize konu davada ise hakem kararının tenfizi için başvurulmuş ve mahkemece taraflarca hakem sayısı belirlenmediği için MTK 7/A maddesine göre uyuşmazlığın üç hakemle çözülmesi gerektiği ve sair başka gerekçeler ile tenfiz talebinin reddine karar verilmiştir.

Yargıtay 11.Hukuk Dairesi ise ICC Kurallarının 12.maddesine atıf yaparak ICC Divan’ın tek hakem belirleme yetkisine sahip olduğu, Davalının üç hakem önerisinin ICC Divanı tarafından reddedildiği ve tek hakem atandığı, tek hakem tarafından dava yönetim toplantısı yapılarak sonucunda taraflarca görev belgesi imzalandığı bu sebeple artık olaya MTK’nın uygulanamayacağı gerekçesi ile bu tenfiz engelinin doğru olmadığı sonucuna varmıştır.

Sonuçta Türkiye tahkim dostu bir ülke olma yolunda ilerlemekte ve tahkim yargılamasını kolaylaştırıcı enstrümanlar yargı tarafından da süreçte kabul görmeye başlamaktadır. Bu sebeple görev belgesi gibi yargılamayı kolaylaştırıcı bir yöntemin doktrinde kabul edildiği gibi tarafları bağlayıcı olduğu da bir süre sonra mahkemeler tarafından kabul görecektir.

• İstanbul Tahkim Merkezi Kurallarında Görev Belgesi

Tahkim dünyasında yer alan pek çok kurumsal tahkim merkezi gibi İstanbul Tahkim Merkezi de kuralları içerisinde görev belgesine yer vermiştir.  Kuralların 26.maddesine görev belgesi düzenlenmiştir.

Buna göre Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, Tek Hakem veya Hakem Kurulu, Tahkim Talebi ve Tahkim Talebine Cevap verildikten sonra derhal bir görev belgesi hazırlayacaktır.

Görev belgesinde ise aşağıdaki hususlar yer alacaktır;

a) Tarafların ve varsa vekillerinin adı soyadı, unvanı, adresleri, telefon ve faks numaraları ile elektronik posta adresleri;

b) Hakem veya hakemlerin adı soyadı, adresleri, telefon ve faks numaraları ile elektronik posta adresleri;

c) Tahkim sırasında bildirim ve tebligatlar için geçerli olan adresler;

d) Tarafların iddia ve savunmalarının özeti ve talep sonuçları ile birlikte değer tayini mümkün olan hallerde taleplerin miktarı ve değer tayini mümkün olmayan hallerde bu taleplerin yaklaşık parasal değeri;

e) Tek Hakem veya Hakem Kurulu uygun gördüğü takdirde karara bağlanacak uyuşmazlık konularının listesi;

f) Tahkim yeri;

g) Tahkim dili veya dilleri;

h) Uygulanacak usul kuralları;

ı)Tek Hakem veya Hakem Kurulu’na hakkaniyet ve nesafete göre karar verebileceğine dair verilen yetki.

Doktrinde görev belgesinde tarafların iddia ve savunmalarının özeti ile istemlerinin yazılmasının herhangi bir taraf lehine hak doğurmayacağı, bu belgenin imzalanmış olmasının diğer tarafın iddialarının kabulü anlamına gelmeyeceği ileri sürülmektedir.

Bununla birlikte görev belgesi imzaladıktan sonra taraflar yine de iddia ve savunmalarını genişletip değiştirebileceklerdir. Çünkü tahkim anlaşması dahilinde yer alan konular ile ilgili olarak iddia ve savunmanın değiştirilip genişletilmesinin tek istisnası diğer taraf için haksız bir şekilde büyük zorluk yaratmasıdır. BU halde yargılama yapılmış, karar aşamasına gelmiş bir dosyada hakemlerin iddia veya savunmanın değiştirilmesine izin vermemeleri mümkündür. Ancak bunun görev belgesini imzalama ile bir ilgisi yoktur.

Görev belgesi, taraflar ile Tek Hakem veya Hakem Kurulu tarafından imzalanacak olup Tek Hakem veya Hakem Kurulu, dosyanın kendisine havalesinden sonra 30 gün içerisinde imzalanmış görev belgesini Sekretarya’ya iletecektir. Bu sürenin hakemler veya divan tarafından uzatılması da mümkündür.

Bununla birlikte İstanbul Tahkim Merkezi Seri Yargılama Kurallarında görev belgesine dair bir hüküm yer almamaktadır.

Av. Eren Evren