Koruma Süresi Sona Eren Amerikan Patent Belgesinin Tekniğin Bilinen Durumuna Etkisi

Kasım 15, 2017

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 82.maddesine göre; teknolojinin her alanındaki buluşlara yeni olması, buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması şartıyla patent verilir.Ayrıca bir başka yazımızda daha detaylı inceleriz ancak kısaca bahsetmek gerekirse; Keşifler, bilimsel teoriler, sanat eserleri, bilgisayar programları gibi bazı konular patentlenebilirlik kapsamında olmadığı gibi kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı buluşlar ile gen ve biyolojik işlemler ile kolonlama ve tedavi yöntemleri vb hususlara patent verilmez.

Patentlenmesi yasak olmayan ve kapsam dahilinde kalan bir buluşa patent belgesi verilebilmesi için yasanın aradığı üç şart vardır. Bunlar;

  • Buluşun yeni olması
  • Buluşun buluş basamağını aşması
  • Sanayiye uygulanabilir olması.

Yukarıda yazmış olduğumuz üç şartı bir arada taşıyan buluşlara patent belgesi verilebilmektedir. Bugünkü yazımda patentlenebilirlik şartlarından buluşun yeni olması ve tekniğin bilinen durumu konularından kısaca bahsetmek istiyorum.

  • Buluşun Yeni Olması Ne Demek ?

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 83.maddesine göre; Tekniğin bilinen durumuna dâhil olmayan buluşun yeni olduğu kabul edilir.

Yasaya göre “Tekniğin Bilinen Durumu” ise; başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde, yazılı veya sözlü tanıtım yoluyla ortaya konulmuş veya kullanım ya da başka herhangi bir biçimde açıklanmış olan toplumca erişilebilir her şeyi kapsar.

Burada dikkate alınması gereken husus başvurunun Türkiye’de yapılıyor olmasına rağmen buluşun sadece Türkiye’de değil dünyada da yeni olması aranır. Yeniliği etkileyecek buluşların bir şekilde tanıtılmış veya kullanılmış olması gerekir ya da kişilerin bu buluşlara bir şekilde ulaşılabilir olması aranır.  Bir başka değimle; kendi evinde buluş yapan mucidin kimseye açıklamadığı bir icat buluşun yeniliğini etkilemeyecektir.

Ancak bununla birlikte başvuru tarihinde veya bu tarihten sonra yayımlanmış olan ve başvuru tarihinden önceki tarihli ulusal ve/veya PCT ve EPO kapsamında ulusal aşamaya giriş yapan patent ve faydalı model başvurularının ilk içerikleri ile  de buluşun yeniliğini etkileyecek ve tekniğin bilinen durumu olarak dikkate alınacaktır. (SMK 83/3)

Yasanın lafzi böyle iken acaba 1972 yılında Amerika’da yapılmış ve koruma süresi sona ermiş bir patent belgesi, buluşun yeniliğini etkiler mi ? Koruma süresi sona eren patent belgeleri de tekniğin bilinen durumuna dahil olur mu ?

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 101.maddesine göre; Başvuru tarihinden başlamak üzere, patentin koruma süresi yirmi yıl, faydalı modelin koruma süresi on yıldır. Bu süreler uzatılamaz. Yani Patent belgesinin süresi sona erdiğinde; patent belgesinin sahibine vermiş olduğu münhasır koruma hakları ortadan kalkacaktır. Peki bu hakların ortadan kalkması, bu patent belgesinde bahsi geçen ya da bu patent belgesindeki buluşa çok benzeyen başka buluşların patent olarak korunmasına yine de engel olacak mıdır ?

Makale konumuza gerekçe olan Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin 12.04.2017 tarih ve 2017/295 E ve 2017/2089 K sy kararında bu husus tartışılmıştır.

Karara konu olan olaylarda; Davacı vekili; davalı şirketin “… Üretiminde…” unvanlı buluşunun koruma altına alınması için 07.04.2004 tarihinde TPE’ye başvuruda bulunduğunu, sonrasında 3 numaralı istemden vazgeçerek 1 ve 2 numaralı istemler için patent verilmesi için başvuruda bulunduğunu, davaya patent verilebilirlik kriterlerini taşımadığı ve yeni olmadığı için hükümsüz kılınmasının gerektiğini ileri sürerek … B sayı ile koruma altına alında olan patent belgesinin hükümsüzlüğü ile resmi patent sicilinden terkinini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili; müvekkiline ait patentin incelemeli patent olduğunu, davacı firmalar tarafından inceleme sırasında itirazlar yapıldığını bu itirazların inceleme safhası sırasında… tarafından dikkate alındığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre;

  • Patent belgesinde buluş ve yenilik basamağı olarak gösterilen suni süetin kauçuk kaplı bir haspel kullanılarak düşük boyama çözeltisinden geçirilme işleminin 2004 yılından önce dosya içeriğinde bulunan … tarafından 24.11.1969 tarihinde başvurusu yapılan 18/01/1972 tarihli kabulü yapılan USE 3.635.053 Sayılı patentinde aynen gösterildiği,
  • Davaya konu patent belgesinde buluş ve yenilik basamağı olarak gösterilen hususun 1972 yılında tescillenerek tekniğin bilinen kısmına dahil olduğu 

gerekçeleri ile davalıya ait patentin hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine larar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Yargıtay 11.Hukuk dairesi de davalının temyiz talebinin reddi ile kararı aynen bu gerekçeler ile onamıştır.

SONUÇ

Her ne kadar Sınai Mülkiyet Kanununda ya da diğer mevzuatta koruma süresi sona ermiş olan Patent Belgesi’nin tekniğin bilinen durumuna dahil olup olmayacağı açık bir şekilde düzenlenmemiş ise ide, Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin kararından da çıkartılabileceğimiz üzere, ister Amerika’da tescilli olsun ister dünyanın herhangi bir bölgesinde, patent belgesine konu olan her bir buluş tekniğin bilinen durumunu etkileyecektir.

Av. Eren Evren

Patent & Marka Vekili